به گزارش مسجدخبر؛ حجت‌الاسلام و المسلمین «حمیدرضا مطهری» در گفت وگو با شبستان، با اشاره به جایگاه مسجد در تاریخ اسلام و نقشی که در ساختار جامعه اسلامی داشت، اظهار کرد: از ابتدای شکل‌گیری حکومت اسلامی یعنی ورود پیامبر اکرم (ص) به مدینه تا دوره‌های بعدی همواره مسجد به عنوان مرکز و پایگاه مهم اسلام مطرح بوده است.
رئیس انجمن تاریخ پژوهان حوزه علمیه قم با بیان اینکه بعد از پیامبر (ص) نیز حضرت امیرالمومنین (ع) به عنوان جانشین و رهبر جامعه اسلامی همواره در مسجد حضور یافته و به مسائل و مشکلات مسلمانان رسیدگی می کردند، افزود: این بدان معنا است که مسجد علاوه بر اینکه مکان عبادی بود، محل اجتماع مسلمانان، ملاقات های سیاسی، محل قضاوت و محل آموزش بود چه اینکه امروزه نیز یادگار حضرت امیر(ع) از آن دوران در مسجد کوفه باقی مانده است، برای مثال دَکَّةُ الْقَضاء که حضرت امیر(ع) در آن مکان می نشستند و به حل و فصل اختلافات مسلمین و قضاوت می‌پرداختند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر ابعاد قابل توجه دیگری نیز نسبت به کارکرد مساجد در دوران صدر اسلام وجود دارد که می تواند الگویی برای جامعه امروز باشد، این مساله اهمیت بسزایی دارد که پس از استقرار جامعه اسلامی، در دوران پیامبر (ص) و پس از آن اگر قرار بود حتی شهری بنا شود اولین کاری که انجام می شد ساخت مسجد بود، یعنی آغاز و تولد یک شهر با احداث مسجد بود و پس از آن بازار، خانه‌ها و سایر اماکن در اطراف مسجد شکل می‌گرفت.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه مرکزیت مسجد در دوران امیرالمومنین علی (ع) نیز تبلور خاصی داشت، تصریح کرد: این مساله به گونه ای بود که حتی مجالس درس در مسجد برپا می شد و به تدریج در کنار آن مکانی برای تدریس ساخته شد که به آن مَدرَس می گفتند.
حجت الاسلام و المسلمین مطهری در ادامه گفت: عنوان «جامع» که امروز در مورد برخی اماکن استفاده می شود در مرحله اول اشاره به مسجد دارد برای مثال جامع الازهر ابتدا مسجد الازهر بود و به تدریج دانشگاه شد، این سیر بسیار درس آموز است به ویژه برای جامعه امروز چراکه اکنون عموما مساجد تبدیل به نمازخانه شدند و پس از اقامه نماز بسته می‌‌شوند و دیگر کارکردهای فرهنگی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را که در طول تاریخ اسلام به ویژه دوره پیامبر (ص) و حضرت امیر (ع) در جامعه اسلامی جریان داشت، در سطح مساجد نمی بینیم در حالی که اگر شرایط به گونه ای باشد که باز هم مسجد آن مرکزیت را پیدا کند در این صورت در واقع شاهد تداوم سیره ای خواهیم بود که سنگ بنای آن توسط پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) در جامعه گذاشته شد.
رئیس انجمن تاریخ پژوهان حوزه علمیه همچنین با اشاره به ویژگی‌ها و سیره اخلاقی امام علی (ع) و به ویژه توجه آن حضرت(ع) به مساله کرامت انسانی اظهار کرد: توجه به این نکته اهمیت بسزایی دارد که بدانیم امیرالمومنین علی (ع) دقیقا ادامه دهنده راه و سیره حضرت رسول (ص) بودند و با اتکا به این سیره نبوی و قرآن کریم عمل می کردند، لذا یکی از مسایلی که همواره مورد توجه آن امام همام بود توجه به ارزش ذاتی انسان و حفظ کرامت او بود.
وی اضافه کرد: خداوند در آیه ۷۰ سوره مبارکه «اسرا» می فرماید: «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلً»؛ برخی مفسران همچون علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می‌فرمایند که مراد از این آیه شریفه جنس بشر است، یعنی صرف نظر از کرامت های خاص و فضایل روحی و معنوی که به عده ای اختصاص داده می شود این آیه به طور خاص منظورش جنس بشر است، صرف نظر از اینکه از کدام گروه و نژاد و دسته ای باشد.
این پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: همچنین علامه محمدتقی جعفری نیز در ارتباط با همین آیه عنوان کرده است که این آیه با کمال صراحت اثبات می کند خداوند فرزندان آدم را ذاتا مورد تکریم قرار داده است؛ بنابراین با توجه به آنچه که اشاره شد اصل بر این است که خداوند بر مساله کرامت تاکید کرده است؛ ضمن اینکه در سیره حضرت رسول(ص) نیز موارد فراوانی را می بینیم که آن حضرت(ص) همواره به کرامت انسانی افراد توجه داشتند و این رویکرد در عرصه‌های مختلف قابل مشاهده است، از جمله در نامه نگاری‌هایی که با پادشاهان و سران کشورهای مختلف داشتند و با احترام آنها را خطاب قرار می دادند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به نامه ۵۳ نهج البلاغه که شامل دستورات حکومتی امیرالمومنین(ع) به مالک اشتر است، تأکید کرد: آن حضرت(ص) وقتی مالک را به عنوان حاکم مصر منصوب کردند طی نامه ای خطاب به وی نوشتند: «مهربانی با مردم را پوشش دل خویش قرار ده، و با همه دوست و مهربان باش. مبادا هرگز، چونان حیوان شکاری باشی که خوردن آنان را غنیمت دانی؛ زیرا مردم دو دسته‌اند، دسته ای برادر دینی تو، و دسته دیگر همانند تو در آفرینش می‌باشند»؛ این سطور نشان دهنده نگاه حضرت امیر (ع) به کرامت انسانی است.
وی با بیان اینکه امام علی (ع) عدالت را از جنبه‌های مختلف مورد توجه قرار می دادند، خاطرنشان کرد: امام علی(ع) در عرصه سیاست، اجتماع، اقتصاد و ... همواره عدل را پیشگام قرار داده و بر مبنای سیره رسول خدا(ص) و قرآن عمل می کردند، برای مثال در تقسیم بیت المال بسیاری از افراد اعتراض کردند که چرا شرایط مساوی میان همه افراد جامعه قرار داده شده است، یکی از این افراد «اشعث بن قیس» بود، حضرت امیر(ع) درباره شیوه تقسیم بیت المال این گونه پاسخ دادند که: «تمام قرآن را تلاوت کردم و برای فرزندان اسماعیل بر فرزندان اسحاق به اندازه این چوب برتری نیافتم». بنابراین در سیره امیرالمومنین امام علی (ع) تمام انسان ها برابر هستند.
پایان پیام/